donderdag 18 juli 2013

Vervolg....

Hierbij nog de aanvulling van afgelopen woensdag. Een dag die voor het grootste gedeelte van de groep begon met paardrijden op het strand! Het was een mooie ervaring, die voor sommigen helemaal nieuw was. Gelukkig kwam iedereen heelhuids terug en was het zeer geslaagd! 's Middags wezen shoppen en heerlijk genoten met een boekje, muziekje en kopje koffie. Tegen het einde van de middag stak er een stormachtige wind (windkracht 8/9)op. Spectaculair gezicht natuurlijk zo bij de zee, maar we waren bij blij dat we warm binnen konden zitten. We hebben nog een mooie strandwandeling gemaakt en de rest van de avond niet zoveel bijzonders gedaan.

Na een goede nacht werden we allemaal weer gezond en wel wakker op de verjaardag van Nelson Mandela. De ochtend begon dan ook met een moment bij de backpackers buiten op het veldje waar -door het geven van een hand aan elkaar- Nelson Mandela's werk werd herdacht. Het was een mooi begin van de dag en bijzonder om mee te maken. Ook op de radio was er veel aandacht voor Nelson en ook onderweg zagen we veel versieringen ter ere van hem. We ging die ochtend namelijk op weg naar het Tsitsikamma national park voor een mooie wandeling naar een spectaculaire hangbrug. Onderweg kwamen we ook nog een enorme kloof tegen, waar natuurlijk de nodige kiekjes gemaak konden worden. De tocht naar de hangbruggen zat vol leuk verrassingen zoals het spotten van dolfijnen, marmotjes, hertjes en nog veel meer! Na deze indrukwekkende tocht langs de kust, reden we verder naar Plettenberg bay. Ook weer zo'n mooie plek aan het strand. Ook hier een mooie wandeling gemaakt door een prachtig natuurreservaat. Kortom, een dag vol sportieve uitspattingen. Daarom vanavond de avond gezellig afgesloten met een gezamenlijk diner en een ontspannen drankje aan de bar.

Morgen hopen we om negen uur te vertrekken uit Jeffrey's bay en vliegen we om 12:30 naar Johannesburg. onze terugvlucht staat gepland om half 8 's avonds, zodat we via Frankfurt op zaterdagochtend om 9:00 weer veilig en wel op Schiphol hopen te arriveren.

We hopen jullie in goede gezondheid weer te mogen ontmoeten en zodat we onze mooie en bijzondere ervaringen met jullie kunnen te delen. bedankt voor jullie medeleven en we hopen dat jullie het leuk vonden onze belevenissen te volgen!

Voor de laatste keer, groetjes uit Zuid-Afrika!

woensdag 17 juli 2013

Op naar de kust!

Woensdag 17 juli
De wekker ging vroeg, want voor een groot deel van de groep stond paardrijden over het strand op de planning! Na een snel ontbijt moesten ze er toch echt aan geloven... De verhalen en ervaringen volgen snel!

Dinsdag 16 juli
Vandaag staat ons vertrek richting de kust op het programma. Om stipt negen uur waren we op de luchthaven van Johannesburg. Onze vlucht naar Port Elisabeth zou vertrekken om 10:20. Alles verliep heel voorspoedig en we mochten allemaal mee op de vlucht naar de kust! Aangekomen in Port Elisabeth, was ook al onze bagage nog meegekomen. Onze chauffeur stond al keurig op ons te wachten met z'n mooie bus en bordje van Drietour. Hij bleek uit PE zelf te komen, dus kende de omgeving goed. Na een mooie toeristische route langs de kust, kwamen we na een goede 2 uur aan in Jeffrey's bay. Onze laatste slaapplek voor wat betreft deze reis. Nadat we onze locatie hadden verkend stond als eerste een duik in zee op het programma! Alleen de jongens durften het aan, maar volgens hun oordeel was het koud, maar wel lekker :)

Tegen het einde van de middag konden we nog mooi genieten van een mooie strandwandeling en een kort bezoek aan de supermarkt. 's Avonds stond er pizza op het menu en de rest van de avond werd gevuld met: tafelvoetbal, poolen, relaxen en bijslapen. Het was een heerlijk ontspannen dagje aan de kust met een prachtige zonsondergang in de zee....


maandag 15 juli 2013

terug van radiostilte

Donderdag 11 juli

Vandaag vroeg dag: 5.45 gaat de wekker. Op weg naar Pilanesberg voorr een ruige safari!
Gespotte dieren: neushoorn, olifant, impala, giraffe, springbok, zebra, gnoe, everzwijn, baviaan, steenbok.
Leuk hoogtepuntje: we hebben een moedergiraffe met haar pasgeboren babytje gezien en spelende olifanten vlak naast onze wagen! Terug in het park hebben we een nacht doorgebracht in onze luxe safaritent.

Vrijdag 12 juli

Na een rustige start vetrokken we naar Soshanguve. Onderweg stoppen we bij de vlooienmarkt. Een hele belevenis! In de eerste instantie een warm welkom, maar al snel blijkt dat ze je hand niet meer los laten... Na wat onderhandelen over mooie souveniertjes vetrekken we naar de Lesedischool.
Hier staan de gastgezinnen ons op de wachten en scheiden onze wegen. Ieder heeft zijn Afrikaanse leven op een andere manier beleefd dit weekend.

Zaterdag 13 juli

Ieder heeft zijn eigenstart in het gezin. `s middags ontmoeten we elkaar weer bij de school, om met de Afrikaanse jeugd te sporten: Rugby, volleybal en voetbal.
De dag wordt gezellig afgesloten met de inmiddels bekende, maar gezellige braai.

Zondag 14 juli

Wederom draaien we mee in onze gezinnen en maken we allemaal een andere dienst mee. Op het terrein van de school is er de rest van de dag een zoete inval van ons en de jeugd uit de omgeving.

Maandag 15 juli

Vandaag namen we afscheid van onze gezinnen en ontmoeten we elkaar bij de Lesedisschool om hier verschillende activiteiten te doen met rond de 100 kids. Van schipper mag ik overvaren tot ballonnentrappertje. De kinderen genoten erg van alle aandacht en gezelligheid!
Moe maar voldaan vertrekken we naar  onze backpackers hostel, om morgen op het vliegtuig naar de kust te stappen. Op naar een paar dagen vakantie!

woensdag 10 juli 2013

AIDS, learn to live with it!

Onze dag begon met uitslapen, vergeleken met  gisteren dan :)
Om half 10 gingen we met ons bussie op pad naar  Khothatsong in de sloppenwijken van Soshanguve. Dit is  een homebasecare project dat gesteund wordt door de verre naasten. Het project is voor iedereen die de hulp nodig heeft. We werden in de kerk warm verwelkomd door een prachtig gezang van de vrouwen uit de kerk. Het  filmpje krijgen jullie een hopelijk nog te zien! 
Hierna kwam de ochtendgymnastiek en een straf voor ons om dat we te laat waren (als een kikker  op de grond springen en hierbij gefilmd worden). 
Vervolgens werden we in groepen verdeeld, jongens en meisjes gescheiden. Met deze groepen zijn we samen met de zusters de township in gegaan. Hier kwamen wij verschillende mensen tegen. Van mensen die  4 dagen niets te eten hadden gehad, vanwege een familieruzie, tot mensen met erge doorligwonden. Deze mensen worden door de zuster weekelijks of soms zelfs dagelijks verzorgd. Het was ingrijpend om hun leefsituatie te zien. Zo was er een oudere vrouw die alleen nog maar op bed lag en door haar dochter verzorgd werd. De rest van haar kinderen wilden haar niet verzorgen. Ze waren vandaag wel aanwezig, dit alleen maar omdat wij er ook bij waren. 
Het is erg bijzonder maar mooi werk wat hier gedaan wordt!
In de middag gingen we naar een gezinsvervangend huis, dit valt ook onder Khothatsong. Hier worden kinderen opgevangen in een gezingsvervangend huis. Een pleegmoeder voedt de kinderen op. In dit huis zaten 4 kinderen en een baby van 2 maanden oud. Een van deze kinderen is het eigen zoontje van de pleegmoeder zelf. We hebben de kinderen een bellenblaas laten uitproberen, dit vonden ze geweldig! Nog leuker dan de meeste Nederlandse kinderen ;)
Helaas hebben we ons prachtige bussie moeten inleveren, maar morgen komt een nieuw bussie ons op halen om naar onze volgende bestemming te gaan.
Safari!

Verder genieten we enorm van de natuur van dit mooie land! De taal begint ook al steeds meer  te wennen. Ik ben bang dat we niet meer te verstaan zijn in Nederland.

Alvast een lekker slapen en tot de volgende blog!



different faces of Africa

Vandaag zijn we vertrokken naar onze nieuwe stekkie in pretoria backpackers. Midden in het centrum vlakbij Mandela. Een mooie uitvalbasis voor onze geplande activiteiten. Na het droppen van onze bagage gingen wij op pad voor een korte city trip door Pretoria. Met als belangrijkste stop het voortrekkers monument. Een erg indrukwekkend monument met veel historie. Het monument is zo ontworpen dat op 16-12 om 12 uur precies het zonlicht via een gaatje in het dak op het graf zal schijnen. Maar wij hadden niet genoeg tijd om daarop te wachten.

Vervolgens gingen wij op weg naar onze nieuwe stop Cullian. Vanaf hier was het plan om te gaan quad rijden. Maar in Afrika gaat het wel eens anders dan gepland.  Dus de quads bleken nog in Pretoria te staan. Het alternatief was eigenlijk nog spannender. Dat was namelijk gorge gliding. Dat is met een katrol aan een kabel over het ravijn suizen. Een spectaculaire ervaring van een track met 4 glides. Na van hier van te zijn bijgekomen zijn na boodschappen te hebben gedaan terug gereden naar de backpackers. Daarna pasta gegeten, spelletjes gedaan, en gerelaxt. 

Toen was het alweer vroeg dinsdag. Om half acht zaten we alweer in ons busje, op weg naar Makonyo. Hier hebben we het MTC college (predikante opleiding) bezocht. Wij hebben hier een rondleiding en een presentatie gehad. Na wat te zijn uitgelopen zijn wij op zoek gegaan naar ons volgende project, Nakakela. Dit bevindt zicht midden in de Township. Erg indrukwekkend maar wel een uitdaging om de plek te vinden. 

Na wat zoeken is het toch gelukt  en maakten we kennis met de enthousiaste medewerkers. Na een uitgebreide presentatie en een prachtig welkomslied, volgde er een rondleiding. Heel indrukwekkend om te horen hoe er met beperkte middelen zoveel gedaan kan worden voor deze gemeenschap. 's Middags hebben we wat handwerkactiviteiten met de patiënten gedaan. Leuk om op deze manier wat meer  in contact te komen met de mensen die in Nakakela verblijven.  Na dit uitgebreide bezoek en een  heerlijk Afrikaanse middagmaaltijd vervolgden we onze weg terug naar de Backpackers. Na een korte Pitstop gingen we ter afsluiting  op bezoek bij Karli en Erich Stamhuis. Hier genoten we opnieuw van  de Afrikaanse gastvrijheid en een verrukkelijke  braai! Ook hebben we weer veel geleerd over  de cultuur in Afrika. Kortom weer een fantastische dag die weer voorbij is gevlogen. 

zondag 7 juli 2013

Samen oplopen...

Zondag 7 juli
Onze eerste echte zonnige ochtend maakte we vandaag mee! Ontbijten met een bakkie koffie, een eitje en een tostie maakte onze start compleet. Om half 10 wilden we onopgemerkt de kerk binnengaan, wat helaas niet lukte. Wat bleek, ons TV moment was goed bekeken door de kerkmensen.

We konden de Afrikaanse dienst goed volgen. Na de dienst was er een preekbespreking met de jeugd, begeleid door Ds. Jelle Drijfhout. Het was mooi om in groepen even de diepte in te duiken en ons geloofsleven met elkaar uit te wisselen. We sloten de middag af bij de ‘ Union Buildings’ met een picknick en ons geliefde spel.


De tijd was omgevlogen en we gingen snel op weg naar de tweede kerkdienst. Ditmaal in het Engels. Ook dit was een mooie ervaring. Na de dienst hebben we nog even nageborreld bij een van de jongeren thuis met alle jeugd van de kerk.  Morgen nemen we afscheid van ons eerste logeeradres en gaan we een dagje ontspanning tegemoet! 




Zaterdag 6 juli
Na een goede nachtrust en een heerlijk ontbijtje gingen we op pad naar Johannesburg. Onderweg sloten 3 jongeren uit Soshanguve en 4 uit Pretoria bij ons aan.  In Johannesburg hebben we samen het Apartheidsmuseum bezocht.  Het museum was indrukwekkend en confronterend. Er was ook een uitgebreide tentoonstelling van Nelson Mandela, en voor dat we het wisten zaten we midden in het museum in de opnames van een nieuwszender. Wat bleek, ’s avonds waren we op het nieuws J

Na alle bijzondere indrukken van het museum gingen we naar de Gereformeerde kerk van Johannesburg. Daar werden we opgewacht door een stuk of tien jongeren van de kerk. De middag brachten we met hen door onder het genot van een potje voetbal, tafeltennis en theeleuten. Ondertussen maakten we kennis met onze eerste echte Afrikaanse Braai. Het was een erg gezellige middag en we voelden ons gelijk thuis. ’S Avonds ging het feest nog even door en hebben we met nog wat jongeren uit Pretoria een spannend spel genaamd ‘weerwolven’ gespeeld. Kortom, een dag vol ontmoetingen en gezelligheid!

vrijdag 5 juli 2013

Take off for South Africa!



Daar zaten we dan op donderdagmiddag met z’n allen op Schiphol, te wachten op onze vlucht naar Munchen. Om zeven uur ’s avonds vertrok het vliegtuig -met ons erin- naar Duitsland. Na een hele rappe overstap waren we voordat het wisten, op weg naar Zuid-Afrika. Na een voorspoedige vlucht kwamen we mooi op tijd aan in Johannesburg. We kregen een warm welkom van honderden Afrikanen die ons een bussie, bakkie of plekkie aanboden. Gelukkig zagen we al snel Hilde en haar vrienden staan. Na de nodige geld gewissel en pinnen en het regelen van een busje, konden we aan onze eerste kilometers in Zuid-Afrika beginnen!

We kwamen aan bij ons eerste gastgezin, waar we warm werden onthaald en even konden bijkomen van de eerste indrukken van het land. Al snel vertrokken we naar Genadeplaats, om daar de rest van middag door te brengen met de bewoners en betrokkenen.  Onze eerste frisbee-volleybal wedstrijd was een feit en als snel liepen de dames versiert rond met prachtige haarbanden, armbanden en sleutelhangers. Kortom, het was een zeer gezellig samenzijn en bijzondere ervaring om gelijk kennis te maken met de extremen die Zuid-Afrika ook kent.

Ook hebben we op onze eerste ‘ off-road experience’ al snel onze eerste wildlife en zonsondergang gespot. Na een vertrouwde Afrikaanse MAC zijn we helemaal klaar voor het inhalen van onze nachtrust.


Baie Dankie vir julle aandag :)!

maandag 10 juni 2013

Come to South Africa, because South Africa Rocks!

Dat was de boodschap van vier Zuid-Afrikanen die vorige jaar in Nederland waren voor een internationale cursus. Dit jaar wordt daar gehoor aan gegeven en hopen 9 enthousiaste jongeren, via een DVN-Jongerenreis een bezoek te brengen aan dit fascinerende land!
Afgelopen vrijdag 7 juni was de laatste voorbereidingsbijeenkomst met alle deelnemers. De tassen kunnen worden gepakt en de laatste zaken worden afgestemd. Van 4 juli tot 20 juli zullen we de ‘Rainbow Nation’ zelf kunnen gaan ontdekken.
Het belooft en hele bijzondere reis te worden met veel ontmoetingen, uitwisselingen en projectbezoeken in de regio van Johannesburg, Pretoria en Soshanguve. Natuurlijk is er ook tijd voor ontspanning in Pilanusberg en Jeffrey’s bay.
Natuurlijk houden we u graag op de hoogte van onze belevenissen, dus meld u vandaag nog aan voor onze blog! Wij zullen proberen met enige regelmaat een update te geven van alle gebeurtenissen op de reis en hopen al wat foto’s te kunnen delen!
Baie dankie en Sala Sentle!

maandag 18 maart 2013

In Kalimpong [1]


Verslag van zaterdag 2 maart

We hebben gelukkig afgesproken om eerst uit te slapen, daar zijn we erg aan toe!
Om 9.00u werden er emmers warm water gebracht waarmee we konden mandiën, heerlijk.
Matthias Subba, de pastor van Kalimpong, kwam ons ophalen om te gaan ontbijten bij een oom en tante van hem. We werden hartelijk ontvangen met een smaakvol ontbijt.
Hierna zijn we stuk hoger de bergen ingereden om te gaan kijken bij een uitkijkpunt. Helaas was het niet erg helder zodat het uitzicht op de bergen wat tegenviel. Maar toch hebben we mooie foto's genomen. In de middag was het culturele uitwisselingsprogramma met de gemeente van Kalimpong. Er was veel werk van gemaakt: we kregen een serieus programma aangereikt.
De jeugd stond voorin in de zaal muziek te maken, dat klonk erg prachtig.We werden welkom geheten en moesten ons voorstellen. Vervolgens kregen we een sjaal om als speciaal welkom. In het programma stonden verschillende optredens van jonge zangers en dansers, ontroerend mooi.
En toen waren wij aan de beurt om ons programma te laten zien. Peter en ik begonnen met een power point presentatie met wat informatie over de cultuur van Nederland. We lieten wat plaatjes zien van o.a. molens, deltawerken, schaatsen, klederdrachten, koningshuis enz. Alles werd vertaald want lang niet iedereen spreekt engels. Tijdens de presentatie gingen er schalen rond met Nederlands snoepgoed: babbelaars, drop, Wilhelmina pepermunt, hopjes en stroopwafeltjes. Het enige wat ze snel uitspuugden waren de dropjes! Ineke liet wat zien van de klederdracht van Rouveen en Saakje was een willig slachtoffer om zich om te laten toveren in een Rouveense dame (stond haar erg goed!). Daarna was het de beurt aan Iepy: ze kwam op in een oranje shirt met een Nederlandse vlag om en een oranje boa. Hilariteit alom! Ze vertelde het een en ander over de Hollandse oranjekoorts en ineens spoot ze bij iemand uit het publiek wat oranje uit een spuitbus in het haar. Eerst even schrikken maar toen kwamen de vingers: ik ook, ik ook. Als besluit hebben we nog een paar liederen gezongen. Na afloop rond een uur of 5 zijn we nog even Kalimpong in geweest en hebben later in het clubgebouw een maaltijd gegeten. Verder hadden we een vrije avond waarop we de vrouwenmiddag voor de volgende dag hebben voorbereid.
Lekker op tijd naar bed om de volgende dag weer fris op te kunnen staan.

vrijdag 15 maart 2013

Eindelijk thuis


Verslag van donderdag 14 maart.
De wet van Murphy komt deze nacht niet meer langs. Onze vlucht van 04.15 naar Parijs gaat wel iets later weg, maar dat valt nog binnen de marges. We komen mooi op tijd aan, zodat we op ons gemak de aansluitende vlucht naar Amsterdam kunnen halen. Het vluchtnummer en de vertrektijd hebben we in Delhi al doorgekregen, ook via mobiel en internet.
Tot onze verrassing ligt er veel sneeuw in Parijs. Koud is het gelukkig niet hierbinnen en we hebben de warmte nog in ons. De luchthaven 'Charles de Gaulle' is een prachtig modern gebouw met veel staal en glas. Veel winkels met glitter en luxe kleding. Het contrast met de winkeltjes in Noordoost-India kan niet groter zijn.
We houden de moed erin met wat koffie. Opmerkelijk hoeveel we nog kunnen lachen en grapjes maken na zo'n reis. Ook cadeautjes worden uitgereikt. Aan Peter (met een zoen van Iepy) als dank voor zijn werk als penningmeester, omdat hij zo accuraat alle uitgaven en geldstortingen in de kas heeft bijgehouden. Aan Ria en Ineke als dank voor het werk als 'reisleiders'.
Het vliegtuig vertrekt met een half uurtje vertraging rond 12 uur. In Frankrijk ligt er nog veel sneeuw, boven België hangt een dicht wolkendek. Maar Zeeland kunnen we prachtig zien liggen in de zon. Daar is weinig sneeuw te zien, alleen een randje langs de sloten.
Dan zijn we ook snel boven Schiphol en maken een keurige landing. De koffers zijn snel op de band, maar eerst zoeken we nog een rustig plekje om de Here te danken voor zijn bewaring onderweg. Daarna nemen we afscheid en gaat ieder zijn eigen weg. Toch wel heerlijk om weer thuis te zijn. Vooral die warme douche is genieten.
We zijn dankbaar voor alle ervaringen die we mochten ontvangen. God is goed voor ons geweest, Hij heeft ons steeds met zijn zegeningen willen omringen. Looft Hem om zijn genade. 

Weer naar huis


Verslag van woensdag 13 maart
Onze vertrekdag is aangebroken. Iedereen is druk bezig geweest om de koffers te pakken en rond acht uur zijn we startklaar voor het ontbijt. Vandaag 'restjesdag' -  wentelteefjes  en gebakken brood met worteltjes.. weer eens iets anders. Heerlijk smaakt de cake die we ook krijgen, gemaakt door de jongens van het VTI dat we gisteren bezocht hebben.
We openen de dag met Ps 121 en vragen om Gods bescherming op al onze wegen. Rond negen uur vertrekken we richting het vliegveld  Silchar; we gaan deze keer met één auto, volledige bepakking, een paar extra gasten die meerijden  en ook worden we uitgeleide gedaan door onze gastheer Sama   en zijn vrouw Kim en ook Joycy. Ook Sama bidt voor de reis nog voor ons.
We volgen een toeristische route - een hobbelige weg langs prachtige theeplantages. We arriveren goed op tijd en iedereen doet nog even zijn eigen ding. Rond 11.30 uur kunnen we inchecken en moeten we definitief afscheid nemen, 'till we meet again'.
De reis naar Kolkata ( Calcutta) verloopt voorspoedig;  hiervandaan reizen we - na enige wachttijd met wat snacks - verder naar New Delhi. Ook deze reis gaat helemaal goed. Bij aankomst horen we helaas dat onze vlucht naar Parijs een behoorlijke vertraging heeft;  we hadden al op een lange wachttijd gerekend (tot  1.45 's nachts) maar nu wordt het pas rond 4 uur. Dit betekent dat we het thuisfront op de hoogte moeten stellen zodat eventueel 'afhalers' ook weten waar ze aan toe zijn. We proberen nog korting te krijgen vanwege de vertraging; dit levert een tegoedbon op voor een maaltijd hier op het vliegveld -  ook niet verkeerd.
Het vliegveld hier is behoorlijk groot en heeft veel luxe winkels - een heel contrast met wat we ook gezien hebben in deze weken! -  nu we zolang moeten wachten geeft het wel wat prettige afleiding naast  lezen, puzzelen, computeren, beetje dommelen etc.
In  de afgelopen weken hebben we weinig van de 'buitenwereld' meegekregen; nu horen we 'breaking news': er is witte rook, een nieuwe paus.  Verder horen we dat het in Nederland vriest en gesneeuwd heeft! Dat wordt wel even wennen; vandaag was het hier 34 graden.

In Hmarkhawlien [2]


Verslag van dinsdag 12 maart
Nog een dag en dan gaan we naar huis. We brengen deze dag natuurlijk niet door met niets doen, maar er staan meerdere activiteiten op het programma. We bezoeken de Covenant English school, net als een week geleden, een proeftuin en het trainingsgebouw waar we logeren. ’s Middags doen we nog wat inkopen en worden de laatste foto’s genomen. Aan het eind van de middag blijkt dat we nog uitgebreid afscheid gaan nemen van onze gastheer Sama en gastvrouw Kim, maar ook nog van de mensen die we deze dagen hebben ontmoet. Bij deze gebeurtenis krijgen we diverse cadeautjes, die nog precies in onze koffer passen, want die hebben we op dat moment al gepakt.
De school bestaat uit 10 klassen en daarna kunnen leerlingen die niet kunnen doorleren een opleidingen voor bakker, naaister of informatica volgen. We verstoren de lessen weer enorm. Het komt natuurlijk niet vaak voor dat er blanken de school bezoeken. In een klas wordt er speciaal voor ons een lied in het Engels gezongen. De directeur van de school vertelt ons hoeveel kinderen op de school zitten en hoe ze geld binnen krijgen. Elke leerling wordt geaccepteerd, het maakt niet uit of ze christen zijn of hindu. De leerlingen komen uit arme gezinnen of ze zijn wees. Het rijk steunt de school drie jaar en hierna wordt opnieuw bekeken of de school voldoet aan de eisen. Ook Redt een Kind geeft geld, maar is dat aan het afbouwen. De ouders betalen wanneer mogelijk een kleine bijdrage. De studenten die een vakopleiding volgen, moeten hun schuld terug betalen wanneer ze afgestudeerd zijn en werk hebben gevonden. Wat zij tijdens hun opleiding maken wordt op de markt verkocht. Leuk is om te zien dat het patroontekeningen op oude kranten gebeurt, net als mijn moeder vroeger deed.
De 7 meter diepe waterput is handmatig uitgegraven door leerlingen. Ook hebbeb zij een devotiecentrum en een lokaal gebouwd. Sommige leerlingen zijn intern. Als er geen bedden genoeg zijn, dan slapen ze naast elkaar op een bed. Veel privacy hebben ze dus niet. Het enige bezit is een blikken trommel die op slot kan.
Hierna bezoeken wij de proeftuin, die voor de training van de boeren wordt gebruikt. Eerst kwamen de boeren zelf naar opleiding, nu gaan de trainers naar de boeren toe..
Wat is er allemaal te zien in de tuin?
De tuin bestaat voornamelijk uit vruchtbomen. Er wordt biologisch geteeld en de bestijding van ziekten en plagen gebeurt ook op deze manier. Voordat we de tuin bekijken lopen we over een erf waar een vrouw de katoenpitten uit de katoenpluizen haalt met een machine die lijkt op een soort wringer. Iepy wil het ook proberen, haar benen zijn er eigenlijk te lang voor en wanneer ze niet goed oplet komt er bijna een vinger tussen.
Een aantal van de vele bomen, planten en vruchten wil ik op noemen. De acacia, deze maakt heel veel wortels die helpen de erosie tegen te gaan; de pitten worden onder de boeren uitgedeeld. De Samba boom, deze heeft geurig en duurzaam hout en wordt voor parfum gebruikt. De gooseberry, een zure vrucht waarin veel vitamine C zit en hiervoor ook wordt gegeten. De vlies van de cashewnoot wordt medicinaal gebruikt en verder staat er een klein plantje ongeveer 15 cm groot, familie van de paardebloem, een extract hieruit kan nierstenen verwijderen. Wanneer we terug naar ons logeeradres lopen, hakt onze gastvrouw Kim een aantal suikerriet stengels om en neemt ze mee naar huis. Ik heb niet gezien wat ze hiermee doet, maar Joyce loopt even later op een stukje te kauwen.
Na de lunch bekijken we het trainingscentrum. Hierin is de kerkzaal en nog een zaaltje voor bijbelstudie. Op de volgende verdiepingen zien we een kleine bibliotheek en een zestal kantoren. Iedere afdeling zoals theologie, de school, de vrouwen enzovoort heeft een eigen kantoor. Bureaucratie zien we hier dus ook. Onze gastheer woont er en slaapzalen zijn er voor mensen die allerlei trainingen volgen. Het trainingscentrum is voor hier een groot gebouw, waar dus veel dingen gebeuren. Na nog de laatste cadeautjes, foto’s en afscheid nemen is onze laatste dag weer om gevlogen. Lekker slapen en dan op naar Nederland.

Naar het Vangai gebied


Verslag van maandag 11 maart.
De dag begint met heerlijke zonneschijn na een nacht slapen op een kei hard bed. Het dorp Hmarkhawlien waar we vertoeven , is rustig en ontspannen. Er staat alweer een ontbijt voor ons klaar met rijst, rijst, rijst en een gebakken ei. Erna leest uit de bijbel over de onrechtvaardige rechter, die goed gehandeld heeft en wij dan? Na het ochtendgebed vertrekken we naar de Barak rivier. We gaan varen.... geen trein, geen auto, geen vliegtuig maar een boot.... Eerst krijgen we een wachtwoord: To go door. Dit wachtwoord moeten we gebruiken bij een controle aan boord.
Wat is het geweldig om op het water te zijn, fris, vrij, in de natuur, een weldaad. Joycy en ouderling Sama en zijn vrouw Kim reizen met ons mee, twee bemanningsleden zijn ook aan boord. Naar men zegt is het vier uur varen om bij het bergdorpje Ankhasuo te komen.
Ondertussen is het genieten, de rivier gaat door een rotsachtige 'jungle'. Op de schuine oevers zijn tuintjes aangelegd, waar groente groeit , kooltjes , pompoenen, bloemen, vergeet-me-nietjes? Bamboe in overvloed, palmen en bananen. Een prachtige natuur, langs de waterkant doen vrouwen hun was en afwas, kinderen spetteren in het water, vissersbootjes varen af en aan. Verder varen er vlotten van bamboe voorbij, sterke mannen duwen  met lange bamboestokken het vlot stroomafwaarts. We passeren een controlepost het wachtwoord hoeven niet te gebruiken, we mogen verder.
Op gegeven moment zitten we vast op de bodem van de rivier, de stuurlui springen het water in en duwen de boot weer in de vaargeul, even later zit er een stuk touw in de schroef. Na veel gepruts kunnen we weer verder en de ouderwetse motor ronkt weer.
We zijn nu al vier en een half uur op het water, de gemeente van Ankhasuo staat op ons te wachten.
Waar blijven die blanken? Er zal een eerste steen gelegd worden voor een WMS huis dat gebouwd zal worden om te verhuren aan de pastor, weer een bron van inkomsten voor de kerk en evangelisatie.
Na vijf uren varen bereiken we ons doel. Veel mensen staan aan de oever om ons op te wachten. Een hartelijk welkom valt ons ten deel.
Als we bij  het centum van het bergdorp zijn, worden we nogeens welkom geheten en omhangen met een  bloemenslinger. Pastor Salomon heeft een programma van zang, gebed, bijbellezen (psalm 100) en een kopje thee. Ria spreekt een woordje over onderlinge verbondenheid en gebeden en bedankt voor de mooie bloemen. Daarna volgt de bezichtiging van de nieuwe kerk, een investering van 120.000 roepie (1500 euro) en veel handwerk door de gemeenteleden, wat een inzet.
Bij een gat in de grond wordt de eerste steen gelegd voor de bouw van het WMS huis door Ria. Zand en gebed gaan over de steen.
Na een uur moeten we weer terug, als de terugreis weer zolang duurt zijn we pas 9 uur 's avonds op de plaats van bestemming. Heel jammer dat we het dorpje in de buurt niet meer kunnen zien, ze hadden op onze komst gerekend. Wat een teleurstelling. Het afscheid is ontroerend.
Op de terugreis rond 6 uur maken we een prachtige zonsondergang mee, de weerspiegeling in het water is subliem. Wat is de schepping prachtig.
Om 7 uur is het aardedonker. Er steekt een storm op, even later zien we weerlicht en horen het onweren.
Het wordt kouder en de regen stort neer. Joycy vraagt om gebed en roept de Heer om hulp. Ze belt haar moeder om in de vrouwengroep ook voor ons te laten bidden.
Ons gebed wordt verhoord, na een lange tocht  door het donker en de kou  komen we veilig aan land. Daar worden we aan de warme maaltijd verwacht. Onze verkleumde lichamen worden weer op gewarmd en we kunnen rustig gaan slapen. Een indrukwekkende dag.

Naar Hmarkhawlien


Verslag van zondag 10 maart
Om 5.45 uur ging de wekker in het hotel in Bagbasa. Om 6.30 uur vertrekken we naar het huis van Chalrosang voor het ontbijt. Het was daarna moeilijk afscheid nemen, we wensten elkaar Gods zegen toe. De weg naar Hmarkhawlien is erg slecht, 4 uur rijden.
In het agricultural centrum kregen we onze kamers toegewezen, een 2p en 3p en 2p. Er was ook een eetkeuken bij. Fantastisch! We kregen gelijk een uitgebreide lunch.
Vanaf de zaterdagavond tot zondagavond werd in dit gebouw de 4e missionairy convention Cachar 2013 gehouden. Tegelijkertijd met de vrouwenmeeting 's middags willen ze een vergadering houden over hun missionaire werk.
Om 13.30 uur staan we klaar voor de vrouwenmeeting met WMS-groepen uit 13 dorpen. We krijgen eerst de ruimte om ons te introduceren. Daarna gaven Iepy en Saakje weer hun bijbelstudie uit psalm 23: de Heer is mijn Herder. Onze wens om met de vrouwen hierover in drie groepen door te spreken werd geregeld.
Dat werd in elke groep weer een prachtig moment, waarin de vrouwen getuigden van hun leven met God en deelden met ons hoe God hun Herder was in moeilijke omstandigheden. Een weduwe met 11 kinderen kon een winkeltje beginnen en tot haar grote dankbaarheid kan ze haar gezin onderhouden, of God dan geen Herder is! Een andere vrouw heeft haar kind moeten missen vanwege plotseling opkomende ziekte. Wat was ze verdrietig maar vrede in haar hart was er vanaf dat moment.
Elke groep sloot af met gebed. We vroegen hun hoe ze dat gewoon zijn te doen. Dat gaat op de manier van: ieder bidt voor zich, wat zij op haar hart heeft, hardop, echt hardop en in eigen taal.
Dat is heel indringend en gaat een hele tijd door totdat er nog maar één bezig is en die sluit dan het gebed af. Als je dat zo eens aanhoort vanuit verschillende hoeken van de zaal, dan denk je: wat wordt God indringend aanbeden en Hij zal horen!
Ik had zelf voor deze bespreking gebruikt: een witte hand met een parel erin, dat heeft ongeveer dezelfde symboliek als het beeld van de herder: geborgen zijn, van waarde, en God zal niet toelaten hen uit zijn Hand te laten vallen. Dat: van waarde zijn, was iets waar menige vrouw het toch moeilijk mee had. Toen ze daarbij een kleine boekelegger kregen met teksten die hierover gaan en ook het beeld van een hand met een kleine glazenkraal erin, viel het kwartje: Ik ben echt van waarde voor God, door Jezus Christus! Ze vertelden genezen te zijn als het ware van hun minderwaardigheidsgevoel en zouden er met hun mannen over praten.
Ze zullen deze woorden vast vaker gehoord hebben, maar God gebruikte ons deze middag.
Het was een mooie meeting, die om 16.00 uur was afgelopen.
Even vrije tijd tot 17.30, toen kwam de tweede kerkdienst van die dag. De man van Kim, Sam, preekte die avond. In de RPC mag een oudste ook preken. Hij deed het in het Hmar, met zo nu en dan een zin engels erdoor voor ons. Een indringende boodschap leek het ons toe.
Daarna een prachtig jongerenkoor. Aan het einde van de dienst een slotlied. De mensen zongen (en enkelen liepen erbij) vol overgave en lieten zich helemaal meenemen met de inhoud van het lied.
Na de dienst koffiedrinken bij Kim en Sam in hun woonkamer in het gebouw. Sam is programcoördinator van dit area office, daarom wonen ze in het gebouw. Dat was een gezellige afsluiting van deze mooie dag.

Naar N.G. Para en Bagbasa


Verslag van zaterdag 9 maart.
We hebben vandaag een megavol programma. We reizen via N.G. Para en Bagbasa (Tripula) naar Hmarkhawlien (Assam). Zowel naar N.G. Para als door naar Bagbasa is de reisduur ongeveer 3 uur. In beide plaatsen heeft de gemeente een programma voor ons samengesteld. We weten inmiddels dat zo'n programma de nodige tijd vraagt. De kwaliteit van de wegen in Assam zijn berucht. Al met al wordt betwijfeld of we de laatste etappe naar Hmarkhawlien wel moeten maken. We zien wel!
Om 08:45 vertrekken we met auto's naar N.G. Para, waar we om 11:20 arriveren. Pastor F. Emmanuel Hmar ontvangt ons en we starten direct met het programma in het kerkje.
Programma: presentatie kinderen, opening door Emmanuel, toespraak Joycy, toespraak Chalrosang (wie is wie in N.G. Para), toespraak Emmanuel (geschiedenis N.G. Para: 200 huizen, omgeven door 6 dorpen, 45 etnische groepen, Hlam grootste groep), we krijgen een geschenk aangeboden (miniatuur versie van mand om brandhout in te vervoeren), presentatie van onszelf, toespraak Ria, we zingen 2 liederen, toespraak N.G. Para Local (ouderling), waarin het hoofddoel van de school naar voren wordt gebracht: kinderen van ongelovige ouders het goede nieuws van Jezus vertellen en daarmee de ouders bereiken, afsluiting met gebed.
Na de meeting lopen we naar de bouwlokatie van de nieuwe kerk, die al vergevorderd in de steigers staat. Vervolgens hebben we de lunch bij één van de diakenen. Thinghi, de vrouw van Chalrosang, is gekomen om de keuken te runnen. Zij is in de leer geweest bij de vrouw van Piet Houtman en weet wat hollanders lekker vinden: boontjes, gebakken aardappelen, tomaat & komkommer.
Om 14:30 rijden we door naar Bagbasa. Bag is tijger in het Bengaals en basa is gebied. Een tijger is echter in geen velden of wegen te bekennen.
Om 17:30 komen we aan bij de Convenant English School. Het gezin van Chalrosang woont hier op het terrein van de school. Dat wordt hier zo van hoger hand bepaald. Het programma start om 18:00 in de kerk.
Programma: samenzang, opening met gebed, welkomslied door kinderen, welkomswoord door WMS (in Tripola is slechts 3,2% christen), toespraak Ria, voorstelrondje, toespraak Ria - vervolg, wij zingen, toespraak Joycy, toespraak Chalrosang, die ons introduceert als vrouwengroep (?!) en de lokale personen voorstelt, we krijgen een bloemstukje en een waaier als geschenk, zangkoor, kinderkoor CES, Ria leest stukje uit Filippenzen en geeft een korte verklaring, dankwoord Chalrosang, die nadrukkelijk vraagt voor gebed in Nederland voor hun arbeid, afsluiting met de zegen.
Daarna terug naar het huis van Chalrosang voor koffie/thee. Hmarkhawlien zit er inderdaad vandaag niet meer in. Er wordt snel een hotel geregeld. Na een snelle hap op de kamer van hotel Sun gaan we slapen. Morgen weer vroeg op voor de rit naar Hmarkhawlien.

Naar Agartala


Verslag van vrijdag 8 maart.
Vandaag vliegen we door naar Agartala in het district Tripura. De vlucht is gepland om 14:15 uur. Geplande aankomst 15:05 uur. Een kort vluchtje, maar over de weg een dagreis.
Om 07:45 zouden we worden opgehaald voor het ontbijt bij de fam. Pulamte. Omdat mevr. Pulamte nog een ochtend meeting heeft, wordt het ontbijt uitgesteld en hebben we nog even tijd om het Vocational Training Instituut (VTI) te bekijken,  waar we de afgelopen dagen hebben overnacht. Er wordt hier o.a. metaal- en houtbewerking gedoceerd en er is een weverij.
Na het ontbijt vertrekken we naar het vliegveld. Onderweg bezoeken we het Sielmat Christian Hospital. Daar ontmoeten we Dawn Pudaite. Haar schoonouders hebben dit ziekenhuis in 1966 opgericht. Toen een lemen gebouw, nu wordt er een nieuwe verdieping op het bestaande stenen gebouw gerealiseerd.
Ook gaan we snel nog even langs bij de ouders van Joycy voor een groet en gebed.
De vlucht verloopt voorspoedig. Op het vliegveld van Agartala worden we opgewacht door Rev. Chalrosang Huolngo en evangelist Ditlo Ngira Halam. Chalrosang is Field Super Intendent en heeft 3 pastors en 5 evangelisten onder zijn supervisie.
De rit naar hotel Rajdhani duurt maar een kwartiertje.
Om 17:45 trekken we de stad in op zoek naar een betrouwbaar (voedselveilig) restaurant. Het door het hotelpersoneel geadviseerde restaurant is niet te vinden. We worden getrokken door het zeer modern ogende restaurant The Rice Bowl. Dit blijkt gisteren (7/3) geopend te zijn. Op de geplastificeerde menukaart wordt melding gemaakt van 20% korting op de openingsdag. We proberen het nog, maar nee daar hebben we echt geen recht meer op. Dus het blijft bij de wetenschap dat we de eerste buitenlandse gasten zijn. Er is nog weinig systeem in de bediening te ontdekken, maar de kwaliteit is goed. Volgens Saakje heeft het 'heerlijk gesmaakt'.
Morgen om 08:00 willen we via N.G. Para en Bagbasa doorreizen naar Hmarkhawlien. Dus we gaan maar direct slapen.

Bezoek aan Manipuri mission fields


Verslag van donderdag 7 maart.
Vandaag maken we een tocht naar het zendingsgebied in Manipur, naar de dorpen waar Hindu's wonen. Edwin, de man van Rovi, gaat met ons mee. Ook Joute, het hoofd van het Mission Department, begeleidt ons. Eerst stoppen we bij een stonecutters place. Helaas zijn er geen mensen aan het stenen hakken. Hier heeft de vrouw gewerkt die we gisteren ontmoet hebben in een van de kerken. De broer van Edwin beheert dit bedrijf. Dat roept wel vragen bij ons op. Kan een christen het ethisch verantwoorden een bedrijf als dit te beheren?
De eerste kerk die we bezoeken is pas in 2009 in Kokilabon geïnstitueerd. Vier gezinnen met in totaal 21 leden, die door het werk van evangelist Shyam tot bekering gekomen zijn. Oorspronkelijk was hun geloof animistisch, ze baden tot natuurgoden. Eind 19e eeuw zijn ze officieel naar het Hinduisme overgegaan, maar toch leeft het animisme nog. De jeugd heeft twijfels hierover, daarom is dit een goede tijd om te vertellen over het evangelie van Jezus Christus. We worden ontvangen in het huis van een gemeentelid, waar de gemeente 's zondags bijeenkomt. Deze familie is nog maar enkele jaren geleden tot geloof gekomen. Daarom is het ontroerend om te horen dat hun oudste zoon van 20 jaar een theologische studie wil gaan volgen na de high school. De vrouw vertelt dat ze in 2008 een Christelijk lied hoorde wat haar zo aansprak dat ze tot geloof gekomen is. Een jaar later is ze gedoopt. Ze laat ons het lied horen, het is een oproep om Jezus te volgen.
De volgende zendingspost is Keirenphabi, die in 2000 is opgezet met vier leden. De grond voor de kerk is door de WMS in Manipur betaald. DVN heeft bijgedragen in de kosten van het kerkgebouw. Evangelist Radhe Shyam heeft hier de zorg over 25 gemeenteleden. Sinds de mensen hoorden van ons bezoek, hebben ze gebeden dat we veilig zouden aankomen. Ook hier horen we een ontroerend verhaal. Een jonge veehoeder met de naam John zat vaak bij de kerk in de schaduw uit te rusten. Toen de evangelist zijn naam hoorde, heeft hij hem verteld over de apostel met diezelfde naam. Daardoor is hij tot bekering gekomen en ook zijn familie. De Hindu's in dit gebied accepteren de christenen wel, al worden ze eerst wel boos als een familielid zich bekeert. Maar als langzamerhand neemt dat af, als ze zien hoe er vrede komt in het hart van het familielid dat zich bekeert. De Hindu goden zijn veeleisend, veel offers worden gevraagd. Maar het brengt geen vrede in hun hart. Door het evangelie ontdekken ze dat Jezus gekomen is om hen vrij te maken van hun zonden en vrede te brengen.
In Keibul Lamjao wacht een groot deel van de gemeente ons op. Hier werkte pastor Anu Yaima, die al een paar jaar met emeritaat is. Hij is de oudste pastor in de RPCNEI. Zijn zoon, pastor Samuel werkt nu in Tokpachung. Als voorzitter van de WMS-vrouwengroepen hier spreekt hij de dank uit voor ons bezoek. Hij leest een brief voor van Ida, zijn sponsormoeder uit Ten Post. Via zijn mobiel worden de groeten terug gedaan. Ook hier technische vooruitgang. We mogen ons kort even voorstellen en vertellen wat we komen doen. Sjaals worden omgehangen en Peter ontvangt een tas. Van onze kant worden kaarten uitgedeeld met groeten uit Nederland en liederen gezongen.
We rijden door naar de Thanga missionary school, die op de top van een heuvel ligt valk bij een groot meer met drijvende eilandjes. Een groot schoolcomplex, de klassen overbevolkt met kinderen, die enthousiast naar ons zwaaien en de slappe lach krijgen over die vreemde blanke mensen. We krijgen een lunch met rijst en vis met veel graten, waar Saakje bijna in blijft. Daarna gaan we nog even de school rond. De kinderen raken helemaal enthousiast als ze een lang springtouw krijgen. Zelfs de jongens springen mee.
Directeur Lalsawnsang vertelt, dat de school al 23 jaar geleden is opgezet in dit Hindudorp. Door een brand in 1994 (aangestoken door kwaadwillende dorpsbewoners) en een cycloon in 2002 werd de school verwoest, maar met hulp van DVN weer opgebouwd. Nu zijn de mensen niet boos meer, ze laten hun kinderen graag naar school gaan omdat die goed onderwijs geeft. De kinderen volgen allemaal de morning devotion en horen zo van het evangelie. Daardoor komen ook veel ouders tot geloof. Kortgeleden kreeg de school te maken met boze geesten. Lalsawnsang voelde soms hoe hij bij de arm gepakt werd of aangeraakt werd door een geest. De school is gebouwd op de plek van een vroegere heilige Hindu offerplaats. Hindu's durven hier 'snachts niet te blijven. Soms worden studenten ook aangepakt door boze geesten. Een meisje begon helemaal te schokken en te schreeuwen. Ze werd naar de kamer van de directeur gebracht en daar is met haar gebeden en uit de Bijbel gelezen over Jezus die boze geesten uitdrijft in de zwijnen. Daarna werd ze weer rustig. Het animisme leeft nog heel sterk onder deze mensen. Maar de christenen zijn niet bang, ze weten zich veilig bij Christus.

Bezoek aan kerken in Churachandpur



Verslag van woensdag 6 maart.
Vandaag een druk programma voor de boeg. De wekker loopt af om kwart voor zes 's morgens!
We zijn te gast bij de Women Missionary Society in het district Phairam. Voor vanmorgen zijn veel bezoekjes aan locale kerken hier in de regio; het eerste bezoek al  tussen zeven en acht uur! Joycy, de coordinator van de vrouwengroepen, begeleidt ons de hele dag.
De eerste kerk is in het dorpje Ngurte. De weg erheen gaat over min of meer verharde wegen of zandpaden en gaat door een mooie omgeving van rijstvelden - nu nog droog omdat het niet het goede seizoen nog is - en op de achtergrond een prachtig berglandschap. De woningen in het dorpje zijn vaak omheind door schuttingen van bamboe en bananenblad, overal zien we bedrijvigheid - de was wordt gedaan buiten bij het huis of in de rivier.
Als we aankomen bij het kerkje - van bamboe en hout gemaakt - zien we al gemeenteleden klaarstaan om ons te verwelkomen. Snel worden stoelen voor ons aangesleept en voor zichzelf worden de kerkbankjes uit de kerk naar buiten gehaald en daar zitten we dan tegenover elkaar...
De pastor is er, een ouderling, verder een aantal vrouwen van het vrouwencomité.  Deze gemeente heeft 120 leden, het kerkje is klein, men is bezig met uitbreiding. Het kan nog wel lang duren voordat dit klaar is, omdat eerst weer geld gespaard moet worden. Pastor Robat vertelt dat ze uitgezien hebben naar onze komst, en dat ze voor ons bidden. Ook vragen ze voorbede voor zichzelf. Het is voor hen én voor ons bijzonder om elkaar te ontmoeten, ieder op onze eigen plek werkend in het koninkrijk van God. We zingen een paar liederen voor hen en dan zingen zij voor ons. Voor begeleiding hebben ze een trom erbij, ook is er iemand die de te zingen regel eerst hardop zegt zodat iedereen kan nazingen ( later op de dag blijkt dat dit in elke kerk zo is).
De tweede kerk is Valpakawt; ook weer een klein kerkje met 100 leden, 16 huishoudens. De pastor kan niet aanwezig zijn; zijn vrouw neemt de honneurs waar en vertelt hoe de vrouwen in de gemeente bezig zijn om hun jaarlijkse financiële doelen te halen voor het missionaire werk.  Dit doen ze o.a. door vasten en bidden - ze slaan een maaltijd over en de rijst die hiermee uitgespaard wordt, nemen ze mee naar de kerk, waarna dit wordt verkocht voor het goede doel. Daarnaast is afspraak dat iedere vrouw per jaar een hoeveelheid brandhout brengt, wat ook weer verkocht wordt. Ook spaart men nog geld in een houten box die wekelijks rondgaat; wat men hierin stopt wordt ook verkocht. Dit geld is bestemd voor diaconaat bijv. als iemand ziektekosten heeft. In deze gemeente zijn de meeste leden van jongsaf aan christen. Onlangs heeft men een bijeenkomst gehad ter versterking van het geloof, waar men veel aan gehad heeft. Ook hier sluiten we ons bezoek weer af met wederzijds elkaar toezingen, waar we allemaal van genieten.
Een extra bezoekje wordt gebracht aan de kerk van Saikot. Dit is een erg grote kerk, van ongeveer 400 leden. Men heeft een mooi kerkgebouw gebouwd en is nu bezig met de pastorie en een gebouw voor de zondagsschool. Dit alles met steun van de GKV  Zwijndrecht. Bij een vorig bezoek heeft Ria de opening verzorgd, dus was het leuk om even langs te gaan.
Weer verder - de kerk van Thingchom en  Saidan. We zitten voor de kerk, meteen wordt in het midden een 'missionary box' gezet in de vorm van een kerkgebouw. Bijbeltekst uit Lucas 6:38 staat erop, zeer van toepassing, lees het maar na! De mensen hebben hier héél veel over voor de kerk en de zending, hier kunnen we  veel van leren. Deze gemeente heeft 190 leden, en 36 leden van de vrouwengroep. Omdat ze zo blij zijn met onze komst, krijgen we een kadootje: de dames een halskettinkje en voor Peter een mooie sjaal. Ook hier gaan we ter afscheid met elkaar bidden en voor elkaar zingen! Ook vertellen wijzelf natuurlijk ook iets: we doen de groeten van onze kerken (kaartjes van gemeenteleden worden hierbij uitgedeeld) en vertellen dat we het zo  bijzonder vinden om elkaar te zien in het besef dat we broeders en zusters zijn door geloof in Christus verbonden.
De volgende gemeente is die van M.Ramthai.  Ook hier staan mensen ons al weer op te wachten. Sowieso wel heel bijzonder, omdat ze speciaal voor ons deze dag niet aan het werk zijn gegaan en daarmee dus een dag geen geld zullen verdienen!  Vaak werken mensen namelijk als dagloner.
De ouderling en de secretaresse van de vrouwengroep nemen de leiding en vertellen iets over de gemeente. Hier zijn 60 leden; ook hier wordt door de vrouwen heel veel gedaan om de financiële doelstellingen te halen. Men komt een paar keer per week bij elkaar om te bidden, ze gaan ook bij elkaar thuis op huisbezoek. Hier is ook een nieuw kerkgebouw nodig; ook hiervoor hebben vrouwen initiatief genomen om geld te sparen; in vertrouwen op God wordt begonnen. 
Dan de gemeente Bethel;  behalve de pastor, een aantal ouderlingen en vrouwen  treffen we hier ook een paar honden aan die rustig de kerk in en uitlopen zonder dat er iemand van opkijkt!
Ook hier wordt weer benadrukt dat men heeft uitgezien naar onze komst en dat men het als een bemoediging ervaart om elkaar te ontmoeten. In deze gemeente zijn 11 adressen met 65 leden. Maar twee kerkleden hebben een vaste baan, anderen moeten allemaal als dagloner aan inkomen zien te komen. Ook deze vrouwen zijn zeer actief en creatief  om geld binnen te halen voor het missionaire werk.  In deze gemeente bidt men wekelijks voor kerkleiders, voor ons in Nederland, voor de regio, voor verslaafden, voor kerkbouw; men is sinds 6 jr hiermee actief begonnen en heeft veel gebedsverhoring mogen meemaken! De ouderling vertelt dat de vrouwengroepen heel actief zijn in de kerk; dat ze veel initiatieven nemen en dat de kerk hier niet zonder kan. Men dankt Jezus Christus hiervoor. Hij vertelt ook dat de kerkdeur nooit op slot is; iedereen mag binnen komen voor gebed of gesprek.
Joycy's ouders wonen naast de kerk, dus brengen we daar ook nog een kort bezoekje.
Tenslotte nog even langs het WMS huis waar we gastvrij ontvangen worden door ouderling Pulamte en zijn vrouw. Hier kunnen we ook kort een blik werpen op een naaiatelier, waar meisjes leren werken met de naaimachine.
Na zoveel indrukken, eindelijk onze lunch!  Daarna gaat het programma gewoon weer verder.
's Middags is er een vrouwenbijeenkomst, waar we deels weer dezelfde mensen ontmoeten die we 's morgens in hun eigen kerk zagen. Na de opening gaan de vrouwen vertellen aan elkaar wat ze al hebben gedaan om hun financiële doelen te halen; het is erg warm en het kost ons moeite om wakker te blijven. Daarna bijbelstudie waarbij men van ons een bijdrage verwacht;  we gebruiken hierbij opnieuw de overdenking over Psalm 23; nu zien we een aantal vrouwen van hen die zitten te knikkebollen..!  Als we weer met elkaar gaan zingen, wordt het beter. We praten met elkaar na over wat 'de Heer als onze Herder' voor ons leven betekent. Het is fijn om te merken dat de gesprekken goed op gang komen en ervaringen worden gedeeld. In ons groepje vertelt een vrouw dat de regel "Hij waakt over onze ziel" haar in het hart raakte.
Om een uur of vijf gaan we met elkaar eten, op hun manier: zonder bestek rijst  eten, gewoon met je handen.. Moet even wennen, maar wel gezellig zo met elkaar!
's Avonds is er nog een 'worship meeting',  een kerkdienst in de lokale kerk, met mannen, vrouwen, jongeren.  De kerkenraad heeft de regie aan het vrouwencomité  overgelaten. Alleen aan het eind wordt de zegen uitgesproken door de dominee. Aan ons wordt gevraagd ons voor te stellen en hierbij doen we opnieuw de groeten vanuit onze eigen gemeenten en we spreken af wederzijds voor elkaar te blijven bidden. Een jongerengroep zingt zeer enthousiast, mooie liederen met begeleiding van trom en keybord.  Ria houdt een overdenking over Filippenzen 1  en Ineke geeft een kadootje 'een parel in een hand' waarbij ze vertelt dat wij waardevol en veilig, geborgen zijn in de hand van God. Opnieuw krijgen wijzelf weer kadootjes omdat men zo blij is met onze komst... je zou er verlegen van worden.
Al met al een drukke, maar ook een fijne dag met veel indrukken. Dank aan God voor het werk dat Hij hier is begonnen in de harten van mensen. De liefde en de toewijding die hier zichtbaar zijn voor het Koninkrijk van God.

donderdag 14 maart 2013

Van Imphal naar Churachandpur (5 maart)


Nog een dag reizen en dan zijn we in Churachandpur. Hier zullen we drie nachten blijven, even geen koffer pakken. Om acht uur worden we opgehaald door 2 taxi’s. Tenminste dat is de afspraak, maar er verschijnt er maar een. Eerst proberen ze alles in deze ene taxi te krijgen, maar al snel blijkt dat dit niet gaat lukken. De andere taxi blijkt niet ver weg te zijn. We zijn ruimschoots op tijd op het vliegveld Guwahati. Het is van hier maar drie kwartier vliegen naar Imphal.
Nadat we allerlei handtekeningen in tweevoud hebben in gevuld,  krijgen we een stempel en mogen we verder gaan. Joycy en reverend Ros Infimate zien we al snel. Het is voor sommige mensen van onze groep een weerzien, maar voor de meesten van ons toch onbekend. Joycy is + 30 jaar en heeft theologie gestudeerd in Dehra Dun. Nu is zij coordinator van de vrouwengroepen. Met deze vrouwengroepen gaan we deze dagen veel doen. Joycy blijft de rest van de tijd dat we hier nog zijn bij ons. Zij heeft ook ons programma samengesteld.
Nadat we heerlijk hebben geluncht gaan we naar een basisschool, de Covenant English School, waarvan de broer  van Ros directeur is geweest. De kinderen zijn speciaal voor ons nagebleven. De school heeft 665 kinderen en er werken 26 leerkrachten. In groep 6 zitten alleen al 61 kinderen. In twee klassen wordt er een lied voor ons gezongen. Iepy is helemaal in haar element en is niet bij de kinderen weg te slaan.  Met deze school is voor het eerst contact gelegd in 1980 door Ben Bolt, de toenmalig directeur van de DVN. Nadat we thee hebben gedronken met de staf vertrekken we naar onze bestemming Churachandpur. Dit is nog ongeveer twee en half uur rijden. Het is een hele mooie avondrit met een prachtige zonsondergang.  Aangekomen worden we enthousiast verwelkomd door de beheerders van het Vocational Trainings Institute. Nadat we een beetje geinstalleerd zijn en wat hebben gegeten, hebben we een ontmoeting met het bestuur van de vrouwengroepen van Manipur, de provincie waar we nu zijn. Ieder dorp heeft zijn eigen vrouwengroep. Er zijn 14 leden aanwezig. Ze vertellen over het werk van de vrouwengroepen. Behalve dat ze vasten en bidden, zijn ze ook heel praktisch bezig voor de kerken waar zij lid van zijn. Een van de dingen die de vrouwengroep doet is geld verdienen voor de zending en voor de mensen in de kerk, die zelf geen geld hebben. Voor ieder district wordt een bedrag vastgesteld, naar draagkracht. Een deel gaat naar de zending en een deel is voor de diaconie. Kan een vrouwengroep het geld niet opbrengen dan wordt zij geholpen en wordt er gezocht naar een oplossing. Het geld wordt verdiend door op de markt eigengemaakte dingen te verkopen. Het is fantastisch om te horen hoe ze dit allemaal  doen. Ook moet nog vermeld worden dat we aan het begin van de avond een kennismakingsrondje hebben gedaan, dit tot hilariteit van de vrouwen. Vooral onze leeftijd en het aantal kinderen die we hebben, is voor hen heel belangrijk. Ze vinden ons heel oud, bijna te oud om hierheen te reizen. Het is een leuke gezellige avond. En voor het eerst slapen we onder onze klamboe.

Van Kalimpong naar Guwahati (4 maart)


Het is voor ons reizigers alweer vroeg dag, vandaag hebben we een koude "douche"  en zitten we klaar wakker aan het ontbijt in ons Hostel. Mathias brengt brood, koffie en melk mee. Erna begint de dag met gebed en draagt ons op aan de Here.
Om 8.00 uur verlaten we Kalimpong,  prachtige indrukken dragen we met ons mee. Mathias zit bij ons in de auto, hij is een aangename verteller en hij blijft praten over de gemeente van Kalimpong en het bergdorp zelf: er zijn geen zwervers, er zijn geen mensen zonder werk, alle kinderen volgen een opleiding, wat we nu ook zien: de straten zijn zijn vol met kinderen op weg naar school in een uniform, rugzakjes met zich meedragend.
Mathias is actief in de kerk met de organisatie van het evangelisatiewerk. Daar betrekt hij veel jeugd bij, met muziek, drama en dans. Hij vertelt een bekeringsgeschiedenis van een jonge man die nu medewerker is in de kerk, deze man was bezeten van een boze geest. Er was gebed voor hem en hij werd na aanhoudend gebed bevrijd van de boze geest.
Je merkt hier: het geloven is geen 'studeerkamergeloof', maar een levend en actief geloven zowel binnen als buiten de kerk. Onze komst in de gemeente is erg op prijs gesteld, ook de vrouwengroep was enthousiast, aldus Mathias.
Onze aangename reis gaat langs een rivier de "Teesta", daar zijn 2 dammen ingebouwd om energie op te wekken. Na een lange stoffige autorit, bereiken we Bagdogra, vandaar gaan we vliegen naar Guwahati. Op het vliegveld is een strenge controle, tassen moeten open. Voor overgewicht van de koffers (niet van ons  zelf ) moeten we 15.000 roepie betalen .
Vanuit het vliegtuig blijf je de aarde zien, deze wordt doorkruist met rivieren en meren.
Na een uurtje vliegen landen we in Guwahati, ons hotel daar ligt ver van het vliegveld (o,dom reis bureau) morgen vliegen we vanaf het zelfde vliegveld door naar Impal, wat zou het verstandig geweest zijn dichtbij het vliegveld een onderkomen te mogen hebben.
(Er zijn situaties waar we versteld van staan).
Eindelijk kunnen we ons douchen, opknappen, even bijkomen, eten en even genieten van een goede nachtrust. Peter verwoordt dit laatste in zijn avondgebed.

donderdag 7 maart 2013

Zondag in Kalimpong (3 maart)


Deze dag mochten we vieren met en te midden van de broeders en zusters van de Presbyterian Free Church ( PFC) of Kalimpong.
Om 8 uur kreeg iedere kamer weer een emmer met heet water om ons te kunnen wassen.
Ook wat kledingstukken konden we wassen want in de zon droogt alles snel. Om 9 uur stond ds. Mathias Subba buiten klaar om ons op te halen en we liepen met hem mee naar zijn huis voor breakfast.We ontmoetten zijn lieve vrouw die een heerlijk ontbijt voor ons had klaargemaakt.
En verder hoefden we maar een kik te geven als we bijv. om water verlegen zitten of closetpapier , het komt er.
Terug naar onze kamers, Ineke klom bij Barden achterop zijn brommer. Iepy en Saakje hadden nog even tijd om nog wat voor te bereiden voor de vrouwenmeeting die middag.
Om 10.30 uur liepen we naar de kerk en kinderen, jeugd, volwassenen stroomden toe. Na wat handen schudden werden we binnengeleid waar al een jeugdkoortje stond te zingen. Bijna alle meisjes droegen een leuk wit gebreid mutsje, een soort baret.
Toen kwam de kerkenraad binnen met Peter die in een speciaal gestoelte kon plaatsnemen. Hij zou de preek doen vanmorgen. We werden als DVN-groep welkom geheten, Ria deed de groeten en wij zongen enkele liederen.
Wilde je op het podium lopen dan moest je je schoenen uitdoen. Dus Peter liet zijn sokken zien en wij gingen niet verder dan het trapje.
Een boek werd aangeboden aan de kerkenraad, geschreven door 1 van de plaatselijke predikanten, over Daniel, Openbaring en de betekenis van het getal 666.
Na het staande zingen van de apostolische geloofsbelijdenis (verwacht ik) kreeg Peter de gelegenheid de preek te lezen, een preek van ds. Paul Waterval over ps 133; Het is goed als brs en zrs samen te wonen. De kerk is één familie, een huis om samen te wonen, één in geloof en Geest, daar geeft Hij zijn zegen en leven voor altijd. En als je als brs en zrs samenwoont dat komt dat van God. Elke regel werd vertaald in het nepalees.
We vierden samen het avondmaal. ds. Mathias Subba las een kort formulier zo leek het, en nadat de kerkenraad reeds gegeten en gedronken hadden kwamen ze langs met schalen met kleine dobbelsteentjes brood en heel kleine cups met een zoete rode vloeistof; Allen één door het bloed van Christus.
Na de dienst kregen we een heerlijke lunch in het prachtige huis van de fam. Lepcha. Zoon Shalom Lepcha is een heel goed musicus en acteur en wil met deze gaven God dienen. Zo heeft hij een evangelisatiefilm in hert nepalees gemaakt met hemzelf in de hoofdrol. Velen komen door deze film tot geloof.
Om 2 uur naar de vrouwenmeeting, Peter vermaakte zichzelf. Het was prachtige ervaring, zo'n 60-80 vrouwen waren aanwezig en nadat we ons hadden voorgesteld zongen we een lied voor hen.
Iepy en Saakje deden gezamenlijk een overdenking over Ps 23. Ieder sprak om de beurt wat goede woorden over een tekst uit deze troostvolle psalm, uit het boekje van Jos Douma.
We hadden gevraagd of het mogelijk was of de groep in kleinere groepjes opgesplitst kon worden.
En ja hoor, de presidente regelde het allemaal. Wij verdeelden ons ook en zo konden we direkter met de mensen spreken. Ze vertelden over zichzelf en in mijn groepje hoe het beeld van de goede herder hen hielp in hun relatie met God.
Na deze prachtige bijeenkomst hadden we tijd voor een moment rust op onze kamers.
om 18.00 uur werden we weer opgewacht nu om om naar de studio te gaan. Deze studio konden ze opstarten met behulp van Emission en nu met steun van DVN. Alles wordt in het werk gesteld om maar de mensen te bereiken met het evangelie, dus we wilden het graag met eigen ogen zien.
We konden nog net een uitzending zien van Hyssop-ministries naar Maleisië. ds. Mathias Subba sprak: "When you have no peace in your heart, Jesus can give you".
Ze krijgen veel reakties per telefoon, vragen soms om telefonisch gebed. Mathias bidt voor hen, sommigen vinden genezing van hun lichamelijke klachten, zonder dat Mathias hen ooit heeft gezien en velen geven hun hart aan Jezus en dat alleen via de telefoon.
In 1990 zijn ze gestart met de hyssop-singing-ministries, en in 1999 met uitzendingen waarin de mensen worden aangesproken om Jezus te zoeken en Hem te volgen. Ook zenden ze korte films uit voor de jeugd.
Samen met vele anderen bezocht ds. Subba onlangs een missionfestival van 3 dagen in Nepal, georganiseerd door nepalezen uit Hongkong, Nepal en Kalimpong, zo'n 10.000 ongelovige hoorders. Wat een kansen.De regering maakt geen problemen. Subba zorgt dan ook dat hij geheel legaal bezig is.
We ontvingen nog een evangelisatieDVD in het Nepalees, ondertiteling: Engels. Deze DVD is gesponserd door de DVN, We kregen een stapeltje mee op in Nederland uit te delen.
Daarna eten in het huis van ds. Subba, bereid door zijn vrouw. Heerlijk! 3 x een supermaailtijd gehad vandaag. We namen afscheid van de fam. Subba, 3 generaties, en sloten gezamenlijk de dag af in ons hostel.
Dank aan God voor deze rijke dag! Dat Hij zoveel mensen verrijkt met vele gaven, zodat door deze hemelse gaven zijn koninkrijk gebouwd kan worden.

Een verloren dag


De Mahananda Express naar New Jalpaiguri blijkt een stoptrein te zijn.In plaats van de geplande 11 uur, doet deze trein er 16 uur over. De aankomst is daarom niet 08:30 uur, maar op z'n vroegst 13:00 uur. Maar dit is India.
Vanwege een Hindu festival vóór Varanasi hebben de treinen vertraging. Onze trein vertrekt uiteindelijk om 03:55 uur, dus 7,5 uur vertraging. De geplande aankomst is nu 21:30 uur. Na ons geïnstalleerd te hebben gaan we uiteraard direct - proberen te - slapen.
Van uitslapen komt niet veel. Tussen 09:00 en 11:00 uur gaat er geen minuut voorbij of er komt wel een verkoper voorbij, die zijn koopwaar aankondigt: thee, bakje rijst met saus als ontbijt, tomatensoep, chips en snoepjes, fruit etc. later wordt het minder.
Er is voldoende tijd om de achterstand in deweblog bij te werken. Nu nog een lokatie zien te vinden waar we een verbinding met internet kunnen maken.
Het is inmiddels 22:00 uur als we het station van New Jalpaiguri binnen rijden, Gelukkig staat ds. Mathias Subba ons, met 2 chaufeurs Amber en Barden, op te wachten. Het is nog 2,5 uur rijden naar Kalimpong. We stoppen onderweg nog voor een snelle hap bij een plaatselijk chinees restaurant. Het is 01:00 uur als we bekaf in Kalimpong aankomen en de bedden kunnen opmaken.

zondag 3 maart 2013

Donderdag 28 februari - Varanasi en verder

Vandaag is de laatste dag dat we toerististische hoogtepunten bezoeken. Vanaf morgen zal alles anders zijn.Gelukkig kunnen we nog een dag genieten van de deskundigheid van Carol. Nadat hij ons dinsdagavond op de trein heeft gezet, is hij zelf teruggereden naar Delhi. Hij had niet  doorgekregen  dat er een andere trein was geboekt, daarom kon hij niet met ons meereizen. Het was zijn plan om het vliegtuig te nemen, maar alle vluchten waren volgeboekt. Dan maar met de trein. Woensdagmiddag belde hij al dat de trein pas in de avond zou aankomen. Vanmorgen zagen we hem weer bij het ontbijt. Zijn trein was om drie uur 's nachts aangekomen. Vanwege het festival zijn duizenden mensen onderweg en is het hele treinverkeer ontregel. Dat ontdekken wij ook. Maar daarover later meer.
Vandaag doen we het wat rustiger aan. Carol weet voor ons een autoriksja voor acht personen te regelen. Onderweg veel bekijks, veel achteropkomend verkeer blijft een poosje achter ons hangen om die blanke mensen eens uitgebreid aan te gapen.
De ruines van een zeer oude Buddhatempel zeggen ons niet zoveel, maar de zon is heerlijk. We kleuren lekker bij. De stoepa staat in volle glorie overeind. Er zitten boeddhisten uit Thailand te bidden, Saakje herkent hen aan hun monnikenkleed. Andere monniken steken hun hoofd bijna in de toren bij het bidden, maar we kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat er veel show bij zit.
Een oude man en vrouw zitten gehurkt de klaver in het enorme grasveld te maaien met een klein sikkeltje. Een grasmaaier is verboden, die zou teveel lawaai maken.
Verder naar een  modern Boeddhabeeld, wel 60 meter hoog. Dit ziet er keurig schoon uit (zeker voor India). Alleen op blote voeten mag je een rondje om het beeld maken.
De bijbehorende tempel geloof ik verder wel. Eerst maar even de schaduw opzoeken.
Na enig overleg besluiten we de lunch te nemen in een goed restaurant, zodat het avondeten wat simpeler kan. Carol kiest voor het Radisson hotel, wel een beetje erg luxe voor deze stoffige toeristen. Wow, wat een uitgebreid buffet staat hier opgesteld. Zo gaat ons budget wel heel snel op. Tja, loop nu nog eens weg.... Een tussenstop bij de washroom laat zien dat die zijn vijf sterren in ieder geval niet verdient vandaag.
Vlak bij het hotel is een werkplaats, waar met de hand zijde wordt geweven. Een paar mannen laat zien hoe vroeger de prachtigste patronen geweven werden, zelfs met gouddraad. Het patroon  is vastgelegd in een soort orgelboeken. Eén weefgetouw heeft een dradenmeester, die de draden van de schering (of is het de inslag?) bestuurt. In de bijbehorende winkel worden prachtige zijden tafelkleden, kussenhoesjes, wandkleden en sjaals voor ons uitgespreid. Dit is dan wel machinaal vervaardigd, want het moet nog wel betaalbaar blijven. Een arbeider kan immers maar een halve inch per dag doen (2 á 3 cm?).
Er is nog tijd voor de shopping wall. De helft van de winkels staat leeg, maar misschien kan het ooit nog wat worden. In ieder geval ligt het niet aan ons. Bij de MacDonalds (!) nemen we wat friet en cola, dan hebben we vast wat binnen. Carol valt bijna van verbazing om als hij dat ziet.
Dan terug naar het hotel om de koffers op te halen.Carol wijst ons hoe we moeten lopen, hij gaat zelf inkopen doen op de markt voor ons avondeten. In het pikkedonker lopen we langs de weg. Dit is wel weer een enorme uitdaging. Vooral als je tot over je enkel in een plas stapt. Echte shit.
In de hal van het hotel nemen we alvast afscheid van Carol en bedanken hem voor zijn geweldige inzet met een Hollands tasje met inhoud en drie zoenen van de zes dames. Zijn dag kan niet meer stuk.
Deze keer zijn we ruim op tijd op het station. Het vertrek is gepland om 21.25 uur. Carol zoekt  de status van de trein uit en ontdekt dat hij al een vertraging van twee en een half uur heeft. Met al onze bagage staan we daar, midden op het perron. Hoe doen we dat? Als er na een tijd een bankje vrijkomt, proberen we dat te bezetten. Twee jonge mannen willen wel gaan staan voor blanke ladies. In dank daarvoor kletsen we een poosje met hen, waar ze enorm van genieten. Als hun trein eraan komt. worden we uitgebreid bedankt en goede reis gewenst.
Carol hoort een trein naar Delhi omroepen en gaat proberen die te halen. Hij komt niet meer terug, dus dat zal gelukt zijn.
Helaas wordt onze trein nog nergens aangekondigd. De luidsprekers braken voortdurend geluiden uit, maar wij kunnen er niets van maken. We gaan maar eens kijken of we een chef kunnen spreken. In een kantoortje zitten vier mannen koortsachtig te bellen.Na een kwartier horen we dat de vertraging is opgelopen tot drie uur. Nog vier keer gaan we bij hem langs. Checken voor dezekerheid het treinnummer en het perron. Geen zorg, we zitten goed. Hij komt wel naar ons toe als het zover is. Om half vier staat hij opeens voor ons. De trein komt eraan, maar wel op het perron hiernaast. Help, hoe doen we dit? Met alle bagage over de loopbrug, geen kruier te zien.
Geen paniek, rustig blijven. Zo hebben we wel wat te vertellen thuis. Wat een avontuur. Wat een opluchting ook als we allemaal op een bed zijn geinstalleerd. De adrenaline werkt nog een poos na en we voelen ons lang niet veilig. Maar totnutoe zijn we steeds trouw bewaard door Gods engelen.